4 Ιανουαρίου Παγκόσμια Ημέρα Braille: Από το χθες στο σήμερα

Ιστορική Αναδρομή

Ο Λουί Μπράιγ (4 Ιανουαρίου 1809 – 6 Ιανουαρίου 1852) ήταν Γάλλος, εφευρέτης συστήματος γραφής και ανάγνωσης για τυφλούς που χρησιμοποιείται έως σήμερα, φέρει το όνομά του – και δικαίως- και θεωρείται μια από τις σπουδαιότερες ανακαλύψεις/εφευρέσεις, μια προσφορά σε εκατομμύρια τυφλούς σ΄ όλο τον κόσμο.

Γεννημένος το 1809 σ’ ένα χωριό κοντά στο Παρίσι, το Κουπβρέ, τυφλώθηκε από το ένα μάτι πολύ μικρός, στην ηλικία των τριών ετών, ύστερα από τραυματισμό με αιχμηρό αντικείμενο, καθώς βοηθούσε τον πατέρα του στην κατασκευή εξαρτημάτων ίππευσης. Το τραυματισμένο μάτι του μολύνθηκε άσχημα και αργότερα η μόλυνση μεταδόθηκε και στο άλλο του μάτι. Πριν καν γίνει 5 χρονών, είχε μείνει τυφλός. Οι γονείς του τον έστειλαν στο Βασιλικό Ινστιτούτο Τυφλών στο Παρίσι, όπου εκπαιδεύονταν τυφλά παιδιά ώστε να μπορέσουν να αποκτήσουν μια υποτυπωδώς καλύτερη ζωή αλλά αν και πολύ μικρός, απογοητεύτηκε από το σύστημα ανάγνωσης που χρησιμοποιούσαν γιατί ήταν πολύ δύσχρηστο με χοντρούς χαρακτήρες και τα βιβλία ήταν μόνο 14 με αποτέλεσμα το μάθημα να γίνεται προφορικά.

Κώδικας Braille

Επτά χρόνια αργότερα, ο Γάλλος έφηβος συνάντησε τον Σαρλ Μπαρμπιέ, ένα στρατιώτη που είχε επινοήσει έναν κώδικα «νυχτερινής γραφής». Αντιλαμβανόμενος τη δυναμική αυτού του κώδικα για την επικοινωνία με τους τυφλούς, ο Μπράιγ ανέπτυξε μια απλοποιημένη παραλλαγή, από το μέχρι τότε δυσανάγνωστο σύστημα ανάγνωσης που χρησιμοποιούσαν οι τυφλοί. Χρειάστηκαν περίπου πέντε χρόνια αλλά στο τέλος κατάφερε να δημιουργήσει ένα καινούριο ειδικό αλφάβητο. Όταν παρουσίασε την μέθοδό του, αρκετοί υποστήριξαν πως το σύστημα ήταν κουραστικό και όχι αποδοτικό. Δεν σταμάτησε τις προσπάθειες και βρήκε τρόπο ώστε οι τυφλοί να διδάσκονται και μαθηματικά και μουσική και μετά, κατασκεύασε ακόμα και μια γραφομηχανή, με την οποία έχουν τη δυνατότητα οι τυφλοί να γράφουν, όπως και οι βλέποντες.

Η νέα γραφή ήταν βασισμένη σε ανάγλυφες κυψέλες κουκίδων που διατάσσονται κατά το σχήμα 3χ2. Ουσιαστικά, οι κουκκίδες είναι τοποθετημένες ανά τρεις και μ’ αυτές γίνονται 63 συνδυασμοί. Παράλληλα, υπάρχει και άλλη κατάταξη των κουκκίδων, με την οποία σηματοδοτούνται οι αριθμοί, οι δίφθογγοι, τα σημεία στίξης. Η ανάγνωση της γραφής γίνεται από αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω, όπως ακριβώς και η γραφή των «βλεπόντων». Ενάμιση αιώνα μετά το θάνατο του Μπράιγ (1852) , ο κώδικάς του έχει προσαρμοστεί σχεδόν σε όλες τις γλώσσες και χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο.

Η σημασία της γραφής Braille σήμερα

Στον σημερινό, με γρήγορους ρυθμούς κόσμο που βασίζεται στην τεχνολογία, εξακολουθεί να έχει σημασία το Braille;

Φανταστείτε μια ομάδα βλεπόντων μαθητών να τους ανακοινώνεται ότι δεν χρειάζεται πλέον να μαθαίνουν πως να διαβάζουν και να γράφουν, αφού η τεχνολογία μπορεί πια να αντικαταστήσει αυτές τις δεξιότητες. Αυτό δεν θα συμβεί ποτέ, ανεξάρτητα από το που μπορεί να μας οδηγήσει η ψηφιακή εποχή. Όσο σημαντική και να είναι η προσιτή και προσβάσιμη τεχνολογία, η αναγκαιότητα για κάποιον να μάθει να διαβάζει και να γράφει είναι θεμελιώδης δεξιότητα και ίδιας σημασίας, τόσο για έναν βλέποντα όσο και για έναν μαθητή με αναπηρία όρασης.

Τα πολυάριθμα προσβάσιμα τεχνολογικά εργαλεία και συσκευές που υπάρχουν, δημιουργούν συχνά μια σύγχυση σχετικά με το τι χρειάζεται κάποιος ώστε να μπορεί να ανταπεξέλθει στις σημερινές ανάγκες. Για να μπορεί κάποιος να απολαμβάνει πνευματική ελευθερία, προσωπική ασφάλεια, ανεξαρτησία και να έχει ίσες ευκαιρίες να σπουδάσει και να εργαστεί, πρέπει να έχει την ικανότητα να διαβάζει και να γράφει. Δεν υπάρχει υποκατάστατο της ικανότητας ανάγνωσης και συνεπώς καμία ψηφιακή εναλλακτική λύση δεν μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως το Braille.

Η εκμάθηση της ανάγνωσης και της γραφής Braille είναι απαιτητική και σε κάθε περίπτωση χρειάζεται χρόνο και εξάσκηση. Το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών, θεωρώντας ότι η γνώση του Braille είναι ένα βασικό εφόδιο για το άτομο με αναπηρία όρασης, ως ο μόνος δημόσιος φορέας της χώρας με εξειδίκευση στην τυφλότητα, υποστηρίζει την εκπαίδευση μαθητών μέσα από μαθήματα Braille ενώ παράλληλα προμηθεύει μαθητές και φοιτητές, με δωρεάν βιβλία Braille όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, ξενόγλωσσα και παιδικής λογοτεχνίας. Ταυτόχρονα παρέχει δωρεάν μαθήματα σε εκπαιδευτικούς που θέλουν να μάθουν Braille προκειμένου να είναι σε θέση να υποστηρίξουν τους μαθητές τους.

Το Braille είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό εργαλείο που υποστηρίζει την εκπαιδευτική πρόοδο και αυξάνει τις προοπτικές απασχόλησης. Σκοπός του ΚΕΑΤ είναι να παραμείνει το Braille ζωντανό, εξασφαλίζοντας την πρόσβαση στη γνώση αλλά και σε απεριόριστες δυνατότητες και ευκαιρίες για τα άτομα με αναπηρία όρασης.