Βαγγέλης Αυγουλάς: Ο τυφλός δικηγόρος που βλέπει τη ζωή «Με Άλλα Μάτια»

Ο ιδρυτής της ΑΜΚΕ «Με Άλλα Μάτια» είναι ένας πολυτάλαντος, ευφυής, ακάματος άνθρωπος με δημιουργικότητα και φαντασία. Ασκεί το επάγγελμα της δικηγορίας, παράλληλα όμως δημιουργεί συνθήκες για βιώσιμα και συμπεριληπτικά περιβάλλοντα για άτομα με διάφορες αναπηρίες, όντας ο ίδιος εκ γενετής τυφλός.

 Κείμενο: Νικόλας Τζαβάρας

Φωτογραφίες: Λεωνίδας Τούμπανος

Ο Βαγγέλης Αυγουλάς είναι ο πρώτος δικηγόρος με αναπηρία που εκλέχθηκε στον δικηγορικό σύλλογο Αθηνών. Το 2011, όταν σε ηλικία 23 ετών ορίστηκε Αντιδήμαρχος Κοινωνικών Υπηρεσιών στον Δήμο Ιλίου, ήταν επίσης ο νεότερος αντιδήμαρχος όλων των δήμων της Αττικής. Ξεκίνησε την εκπαίδευσή του από το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών στην Καλλιθέα και τελείωσε το Δημοτικό στο 35ο Σχολείο Πειραιά, συμμετέχοντας στο Πρότυπο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα “Ήλιος” (για την ένταξη τυφλών μαθητών σε τυπική σχολική τάξη). Ήταν σημαιοφόρος και τις δύο φορές το σχολικό έτος 2005-2006 ως μαθητής του 6ου Ενιαίου Λυκείου Ιλίου, απ’ όπου πήρε και το Απολυτήριό του με βαθμό «Άριστα 20». Εισήχθη από τους πρώτους στη Νομική Σχολή Αθηνών, με διάκριση βραβείου επιδόσεων από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (2007) και αποφοίτησε με βαθμό πτυχίου 8,4.

«Δεν θέλω να σχολιάσω γενικά τις πρωτιές, αλλά πίσω από κάθε πρωτιά και κορυφή, υπάρχει πολύς ανηφορικός δρόμος, πολλά εμπόδια, πολλή εχθρική διαδρομή, γιατί μιλάμε για την Ελλάδα, και πολλή μοναξιά. Θεσμική μοναξιά. Έτσι, καταλαβαίνω γιατί πολλά ανάπηρα άτομα που θέλουν να κάνουν πράξη τα όνειρά τους – ζώντας σε έναν αφιλόξενο και εχθρικό κόσμο φτιαγμένο μόνο για υγιή, αρτιμελή νεανικά σώματα – δεν έχουν τη δύναμη να καταφέρουν αυτά τα όνειρα, χωρίς να φταίνε τα ίδια. Άρα, κάτι πρέπει να κάνουμε όλες και όλοι μαζί, ώστε να μην μιλάμε για μεμονωμένες περιπτώσεις κάποιων πρωτιών κάθε τόσο, αλλά να το κάνουμε όλο αυτό καθημερινότητα και να συνυπάρχουμε με ανάπηρα άτομα σε όποια δραστηριότητα κάνουμε καθημερινά».

Σήμερα, εργάζεται ως δικηγόρος με εξειδίκευση στο Αστικό Δίκαιο, ενώ παράλληλα είναι Πρόεδρος της ΑΜΚΕ «Με Άλλα Μάτια», την οποία ίδρυσε τον Ιούνιο του 2018, με όραμα την εξάλειψη της υποεκπροσώπησης των ανάπηρων ατόμων στη δημόσια σφαίρα. Η ΑΜΚΕ «Με Άλλα Μάτια» υλοποιεί, μεταξύ άλλων, εκπαιδευτικά προγράμματα εξοικείωσης και συμπερίληψης σε επίπεδο σχολείων, εταιρειών, οργανισμών και ΟΤΑ, συμπεριληπτικές πολιτιστικές εκδηλώσεις με πιο γνωστή το «Δείπνο στο Σκοτάδι», και καμπάνιες ενημέρωσης όπως η #SpeakUp.

«Το Δείπνο στο Σκοτάδι πρέπει να γίνει μέρος της καθημερινότητας όλων μας»

Ο ίδιος με τους συνεργάτες του διοργανώνουν το «Δείπνο στο Σκοτάδι», το οποίο έχει ως στόχο να ενταχθούν στην αγορά εργασίας άτομα με μερική ή ολική απώλεια όρασης και να εργάζονται σε μαγαζιά εστίασης σε όλα τα πόστα. «Το δείπνο στο σκοτάδι σε πολλές πόλεις του κόσμου είναι μια μόνιμη δομή, που δίνει θέσεις εργασίας σε τυφλά άτομα – και ένα εστιατόριο που λειτουργεί για τυφλά άτομα. Εμείς στην Ελλάδα δεν έχουμε καταφέρει αυτό να το κάνουμε μόνιμα, όμως το «Με Άλλα Μάτια» από το 2012 διοργανώνει βραδιές ευαισθητοποίησης και ευελπιστούμε να ωριμάσουν οι συνθήκες ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει εξολοκλήρου από τυφλά άτομα σε όλα τα πόστα – από τη μαγειρική, την υποδοχή μέχρι το σέρβις – και να γίνει μια μόνιμη βιωματική εμπειρία. Προς το παρόν το έχουν ζήσει 3.500 άτομα σε 22 διοργανώσεις ανά την Ελλάδα».

«Οι Χωρίς Παπούτσια δίνουν τη δυνατότητα στα ανάπηρα άτομα να συνυπάρχουν ισότιμα με τα μη ανάπηρα άτομα»

Ο Βαγγέλης Αυγουλάς και ο ηθοποιός Πυγμαλίωνας Δαδακαρίδης είναι οι καλεσμένοι του πιο πρόσφατου επεισοδίου του συμπεριληπτικού vidcast «Χωρίς Παπούτσια», που προβάλλεται στο YouTube και στο Spotify, ενώ έχει πλέον αποκτήσει τη δική του θεματική ενότητα στο NouPou. Στο Χωρίς Παπούτσια, οι καλεσμένοι – με ή χωρίς αναπηρία – βγάζουν τα παπούτσια τους, αφήνοντας πίσω ρόλους, ταμπέλες και στερεότυπα, για να μιλήσουν ελεύθερα, να μοιραστούν βιώματα, απόψεις και αφηγήσεις, βρίσκοντας τελικά κοινά σημεία επαφής.

«Ευχαριστώ το NouPou και τους “Χωρίς Παπούτσια” Νικόλα Τζαβάρα και Ορέστη Βλάχο για τη φιλοξενία τόσο στο site όσο και στην εκπομπή με τον Πυγμαλίωνα Δαδακαρίδη» λέει ο ίδιος και προσθέτει σχετικά με το vidcast: «Είναι ένα φιλόξενο concept που δίνει ένα σωστό μήνυμα συμπερίληψης γιατί θέλουμε – κι εμείς μέσα από το “Με Άλλα Μάτια” αυτό παλεύουμε – σε κάθε συζήτηση να συνυπάρχουν ανάπηρα και μη ανάπηρα άτομα και να συζητάνε για την καθημερινότητα για τις κοινωνικές πολιτικές τους απόψεις, για τα πολιτιστικά τους γούστα, για τα ενδιαφέροντά τους. Αλλά σίγουρα πάντως, να μη συζητάνε εγκλωβισμένοι στην αναπηρική ιδιότητα και ταυτότητα ενός ατόμου γιατί χάνουμε έτσι το επίκεντρο, που είναι τελικά ο άνθρωπος».

«Το “Με Άλλα Μάτια” προσπαθεί να εκπαιδεύσει και να σπάσει τα στερεότυπα για τα ΑμεΑ στον εργασιακό χώρο»

Ο ιδρυτής της AMKE «Με Άλλα Μάτια» εξηγεί τον λόγο ύπαρξής της και τους σκοπούς που επιτελεί: «Μετράει 8 χρόνια ύπαρξης. Ουσιαστικά ενώσαμε δυνάμεις, νέοι ανάπηροι επιστήμονες, με οπτική, κινητική και ακουστική αναπηρία. Αυτή είναι η εξειδίκευσή μας γιατί βρίσκαμε συνεχώς εμπόδια και κλειστές πόρτες στην ελληνική αγορά εργασίας. Λόγω της άγνοιας ή της ελλιπούς εκπαίδευσης ή της ημιμάθειας, αλλά και των στερεοτύπων των εργοδοτών, των διευθυντών, των προϊσταμένων που συναντούσαμε και δεν ξέρανε πώς να συνεργαστούν με ένα ανάπηρο άτομο και πώς να προσφέρουν μια θέση εργασίας σε ένα ανάπηρο άτομο, αυτοοργανωθήκαμε και είπαμε θα δουλέψουμε πάνω στο πεδίο με αυτά που έχουμε μάθει, που έχουμε σπουδάσει και μας έχει μάθει η ίδια μας η καθημερινότητα. Έτσι, λοιπόν, το “Με Άλλα Μάτια”, σήμερα κάνει εκπαιδεύσεις προσωπικού σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς με στόχο την καλύτερη και ισότιμη εξυπηρέτηση πελατών, καταναλωτών και πολιτών με αναπηρία. Κάνει μελέτες προσβασιμότητας στο δομημένο περιβάλλον. Πώς θα γίνει δηλαδή ένα κτήριο τεκμηριωμένο και νομοθετημένα και αρχιτεκτονικά και με βάση τις καλές πρακτικές του εξωτερικού πώς θα γίνει ακόμα πιο φιλικό σε ανάπηρα άτομα. Και βέβαια, παρεμβάσεις και ψηφιακές μελέτες στο ψηφιακό περιβάλλον π.χ. μια εφαρμογή, ένα e-shop, μια ιστοσελίδα, πώς, τεχνικά, θα μπορούν να χρησιμοποιούνται από κάθε ανάπηρο άτομο ανεξαρτήτως της ιδιαιτερότητάς τους».

«Η LAMDA Development θέλει να διαμορφώσει περιβάλλοντα προσβασιμότητας που θα είναι συμπεριληπτικά και φιλικά για όλους ανεξαρτήτου αναπηρίας»

Το «Με Άλλα Μάτια» σύναψε πρόσφατα συνεργασία με την εταιρία LAMDA Development, την εταιρεία που έχει αναλάβει την ανάπτυξη και υλοποίηση του έργου του The Ellinikon στο Ελληνικό, προκειμένου να συνδιαμορφώσουν νησίδες προσβασιμότητας, όχι μόνο χωροταξικές, αλλά και υπηρεσιών για τα ΑμεΑ. Έτσι, δημιουργήθηκε μια εφαρμογή χαρτογράφησης και αποτύπωσης σημείων προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρίες, που θα λειτουργεί μεταξύ άλλων για τρεις δήμους του Νότιου Τομέα (Ελληνικού – Αργυρούπολης, Αλίμου και Παλαιού Φαλήρου). Ταυτόχρονα τρέχουν μαζί το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Δες τη ζωή με άλλα μάτια», που έχει σκοπό την ενημέρωση και εξοικείωση των μαθητών με την αναπηρία.

«Ξεκινήσαμε με τη LAMDA Development σε πολλούς άξονες, γιατί οι υπεύθυνοι της εταιρείας που μας πλησίασαν, μας είπαν από την αρχή, ότι θέλουμε τις δικές σας προτάσεις που είστε ανάπηρα άτομα, ώστε να κάνουμε δράσεις κοινωνικής πολιτικής που να μην είναι πυροτέχνημα. Οπότε τι κάναμε; Μιλάμε στα σχολεία των δήμων όπου δραστηριοποιείται η εταιρία με εκπαιδευτικό πρόγραμμα με άδεια του Υπουργείου Παιδείας, ώστε τα παιδιά να γνωρίσουν αυτό το κομμάτι της διαφορετικότητας και να μην φοβούνται την αναπηρία, η οποία μπορεί να έρθει και ξαφνικά στη ζωή μας από μια ασθένεια ή ένα ατύχημα. Επίσης, έχουμε κάνει εκπαιδεύσεις προσωπικού και μελέτη προσβασιμότητας για όλα τα εμπορικά κέντρα της LAMDA Development σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Θα προχωρήσουμε και στη Μαρίνα Φλοίσβου, όταν τελειώσουν τα έργα που υλοποιούνται εκεί. Έχουμε κάνει εκπαίδευση προσωπικού και στο Experience Park του Ελληνικού και συμβουλευτικά όπου χρειάζεται στους χώρους επισκεπτών δίνουμε κατευθύνσεις για την προσβασιμότητα. Τέλος υλοποιούμε μαζί δύο μεγάλα έργα. Το πρώτο, που ανακοινώθηκε ήδη στο πρόσφατο πρώτο Πανελλαδικό Forum «ΑμεΑ και Τοπική Αυτοδιοίκηση» που έκανε ο Δήμος Ελληνικού-Αργυρούπολης, είναι η πλατφόρμα Inclucity4all, και λειτουργεί ήδη για τον Δήμο Ελληνικού – Αργυρούπολης».

«Το Inclucity4all είναι μια πλατφόρμα πληροφορίων για όλα τα άτομα ανεξαρτήτου αναπηρίας»

«Η συγκεκριμένη πλατφόρμα δημιουργήθηκε για να καλύψει διαφορετικές ανάγκες προσβασιμότητας, ατόμων με μειωμένη όραση ή ολική τύφλωση ή μειωμένη κινητικότητα. Διαθέτει χάρτη ο οποίος δείχνει τα προσβάσιμα σημεία σε κάθε δήμο. Είναι πιλοτικό το πρόγραμμα και λειτουργεί προς το παρόν για τον Δήμο Ελληνικού – Αργυρούπολης, αλλά θα ανοίξει και για άλλους δήμους για τα βασικά σημεία δημοσίου ενδιαφέροντος. Τόσο τη χαρτογράφηση όσο και την αυτοψία και την κωδικοποίηση της πληροφορίας και την κατασκευή της πλατφόρμας -για να είναι προσβάσιμη- την έχουν κάνει ομάδες ανάπηρων ατόμων και επαγγελματίες του χώρου με τον συντονισμό μας, ώστε άλλη πληροφορία να δίνουμε, σε αγγλικά και ελληνικά, στον επισκέπτη με κινητική αναπηρία, άλλη σε εκείνον με οπτική αναπηρία και στους συνοδούς αυτών των ανθρώπων, για να προετοιμάσουνε όσο καλύτερα γίνεται την επίσκεψή του σε αυτό το σημείο. Πρόκειται για μια πλατφόρμα που θα είναι εργαλείο, αν επεκταθεί και για επιχειρήσεις – ιδιώτες. Θα αναπτυχθεί ο προσβάσιμος τουρισμός βασισμένος πάνω και σε αυτό το site, γιατί κάθε ανάπηρος επισκέπτης θέλει από πριν να ξέρει την πληροφορία, αν θα βρει αναπηρική τουαλέτα, πόσο κοντά θα βρει αναπηρική θέση στάθμευσης, το τυφλό άτομο αν θα συναντήσει στην διαδρομή του ψηλά εμπόδια που θα πρέπει να προστατέψει το πρόσωπό του γι’ αυτά, αν είναι φιλόξενος ο χώρος για τον σκύλο οδηγό και αν υπάρχει πάρκο σκύλων στον δήμο, ώστε ο σκύλος να ξεκουραστεί κλπ. Όλη αυτήν την πληροφορία την δίνουμε εξειδικευμένα γι’ αυτά τα σημεία και θα βοηθήσει πάρα πολύ».

Πανελλήνιος σχολικός διαγωνισμός

«Ξεκινά επίσης πανελλήνιος σχολικός διαγωνισμός με σύνθημα ‘Μια πόλη που μας χωρά όλες/όλους και όλα’. Aπό 1η Νοεμβρίου θα συγκεντρώνονται στο inclucity.gr ομαδικές ή ατομικές συμμετοχές από τα σχολεία όλων των βαθμίδων τα οποία θα καταθέτουν τη γνώμη, τη δημιουργία, την έκθεσή τους, τη ζωγραφιά τους, τα τραγούδια τους, την έμπνευσή τους για το πώς ονειρεύονται μια πόλη που θα αγκαλιάζει όλα τα άτομα. Με πολλές εκπλήξεις, πολλά βραβεία, στην εκδήλωση που θα γίνει τον Απρίλιο του 2026 για την επιβράβευση των διακριθέντων. Είναι μια ιδέα του “Με Άλλα Μάτια”, που υλοποιείται με τη χορηγία της LAMDA Development».